Cỗ tết của người Việt bao giờ cũng thịnh soạn, được chăm chút từ nội dung cho đến hình thức. Tùy vào phong tục, tập quán, mâm cỗ từng miền có những nét khác biệt nhưng nhìn chung phải đảm bảo ngon và bắt mắt.
Ở miền Bắc, mâm cỗ gồm bốn bát và bốn đĩa chính. Bốn bát gồm: bát măng lưỡi heo hầm chân giò sao cho chân giò nhừ tơi nhưng phải còn nguyên khoanh, miếng măng lưỡi lợn phải vàng óng, cắn ngập răng ngọt mát. Bát bóng thả gồm bì heo phơi khô, rán cho nở phồng, sau đó ngâm nước, tẩy bằng rượu gừng, cắt hình quả trám, nấu trong nước hầm xương ngọt lịm với cà rốt, xu hào tỉa hoa, nấm hương bọc giò sống. Bát thứ ba là miến nấu với lòng gà, sợi miếng dong trong suốt có thêm ít lá mùi và hành lá cho thêm màu sắc. Bát thứ tư thường là chim bồ câu tần. Chim bồ câu được để nguyên con, nhồi hạt sen, ý dĩ, thịt nạc băm nhuyễn, nấm hương, mộc nhĩ. Trong bát thả thêm mấy cây nấm hương như những cái ô nhỏ xinh xắn vừa làm đẹp, vừa tăng thêm hương vị cho món ăn.
Bốn đĩa trong mâm cỗ gồm một đĩa giò lụa, một đĩa gà luộc, một đĩa nem rán và một đĩa giò thủ. Ngoài ra, mâm cỗ miền Bắc không thể thiếu đĩa dưa món, đĩa hành muối, bánh chưng, rau sống, nộm xu hào cà rốt và xôi gấc. Tùy theo từng gia đình, các món có thể thay đổi đôi chút, có thể nhiều hơn hoặc ít hơn nhưng với quan niệm “mâm cao, cỗ đầy”, mâm cỗ miền Bắc luôn coi trọng về số lượng món nên không thể thiếu những món kể trên.
Mâm cỗ miền Trung cũng có giò lụa, thịt đông, gà luộc, miến nấu măng nhưng có khác một chút với mâm cỗ miền Bắc với những món như gà bóp rau răm, đĩa dưa giá, cuốn diếp gỏi ngó sen, gỏi bao tử, bánh răng bừa hay các món đặc biệt xà lách gân bò, chả tôm, nem bọ lụi…đĩa bánh chưng được thay bằng đĩa bánh tét cắt khoanh tròn kèm với dưa món mặn ngọt, kiệu muối chua.
Riêng tại Huế, mâm cỗ tết dù giản dị đến đâu thì vẫn được trưng bày một cách cầu kỳ, đẹp mắt với tạo hình công, phượng, hoa lá thể hiện bàn tay khéo léo của người phụ nữ kinh kỳ xưa. Trên mâm cỗ của người Huế còn có bát tôm chua đỏ chót, đĩa thịt lợn ba chỉ luộc thái mỏng tang cùng với trái vả và rau thơm.
Cỗ tết miền Nam không cầu kỳ như miền Bắc và miền Trung mà đơn giản hơn với nhiều món ăn đặc trưng cho vùng có khí hậu nóng quanh năm. Trên mâm cỗ miền Nam, ta vẫn thấy đĩa giò lụa, đĩa thịt gà nhưng bánh chưng được thay bằng bánh tét, ngoài ra còn có khổ qua nhồi thịt, măng tươi nấu chân giò, lòng heo khìa, chả giò, thịt heo kho trứng kèm với dưa giá, giò heo nhồi, lạp xưởng tươi, gỏi ngó sen tôm thịt, gà xé phay trộn hành tây, …các món ngâm chua như lỗ tai heo ngâm giấm, tôm khô củ kiệu cũng được ưa chuộng.
Theo thời gian, cuộc sống hiện đại cuốn trôi đi nhiều giá trị tinh thần. Ngày tết cổ truyền ít nhiều không còn giữ được như xưa nhưng với không ít gia đình thuần Việt, mâm cỗ tết vẫn được coi trọng, gìn giữ.
Chiều 30 Tết, trong thời khắc chuẩn bị chuyển giao của đất trời, có gì thiêng liêng bằng mâm cỗ thịnh soạn dâng lên tổ tiên trong khói hương trầm thơm ngát rồi cả gia đình quây quần bên mâm cơm hàn huyên chuyện cả một năm qua để rồi cùng thức đón giao thừa, đón cả một mùa xuân căng tràn nhựa sống, bắt đầu cho những điều mới mẻ.
