Thú Ăn Chơi Người Hà Nội

Thứ 6 - 12-06-2015

Thú Ăn Chơi Người Hà Nội

Băng Sơn

Tác phẩm “Thú ăn chơi người Hà Nội” của Băng Sơn cũng liên quan đến ẩm thực Hà Nội nhưng không giống với quà rong của Thạch Lam hay thịt chó của Tô Hoài. Băng Sơn không đè nặng món ăn, thức quà mà chú trọng đến hình thức, phong cách ăn uống và ý nghĩa của từng thức quà Hà Nội.

Một trong những vấn đề “nhạy cảm” của ẩm thực, đó chính là gia vị. Tác giả khéo léo đưa đề tài này vào trong tác phẩm của mình với sự khắt khe vừa phải, không quá đáng vì như vậy sẽ gây không ít phản cảm đối với người có sở thích khác, cũng như có người thì thích ăn mắm tôm, nhưng một số khác thì rất ghét vì nó...hôi. Đối với người sành ăn thì gia vị là một thứ tất yếu trong mỗi món ăn. Me và giấm bỗng khác nhau như chó với mèo, cùng mang một vị chua đặc biệt nhưng me thì chỉ dùng để bỏ vào nước canh rau muống, rim sườn, rang cua, còn giấm bỗng thì nấu canh chua cá, canh cà bung,...mình đoán chắc rằng phần lớn các nội trợ không biết việc cho tí đường cát vào bột ớt thì sẽ làm cho bột ớt cay thêm gấp bội.

Biết nói thế nào nhỉ, một kiểu chế biến cơm à? Hay là một phương pháp cải tiến hương vị và làm tăng chất lượng hạt cơm? Thôi thì “một thức quà rẻ tiền mà người dân Hà thành nào cũng biết”, cơm nắm. Đơn giản chỉ là cơm vừa mới nấu, bỏ vào một tấm khăn mềm (đã giặt sạch), xúc 2-3 vá cơm cho vào khăn, quấn chặt khăn lại rồi bắt đầu nhào mạnh tay. Dằn bột và nhào thật đều, đến khi thấy cơm còn hơi ấm ấm là được, bỏ khăn ra rồi gói giấy báo lại, cho người thân sắp đi công tác ăn đường hoặc có cái đem theo phòng hờ lúc chột dạ. Ăn cơm nắm thì phải dùng dao hoặc lạt nhỏ cắt thành từng miếng, ăn với muối vừng (mè) là đúng điệu, có thể ăn kèm với giò lụa, thịt gà rim, hay một ít ruốc bông,...nói chung là nó không kén chọn món ăn kèm. Thưởng thức cơm nắm cũng là một nghệ thuật. “Phải nâng niu, nhẹ nhàng, phải gọt phải cắt, phải ăn thong thả, tay cầm miếng cơm đưa lên miệng vừa nhai vừa ngẫm nghĩ một điều gì...có thể ăn tình của người ở nhà mới thấm sau tận đáy lòng người đi, dù đường ngắn hay dặm dài”.

Như đã nói ở đầu bài, tác phẩm này đề cập đến vấn đề phép tắc khi ăn uống của người Việt Nam. Đơn giản là một vật dụng quá đỗi quen thuộc của người Việt, đôi đũa. Ngay từ bé, một đứa con nít cũng được người cha, người mẹ, dẫu run rủi mồ côi thì cũng có ngừoi dạy cho cách cầm đôi đũa. Không cầm thấp quá mà cũng không cao quá, khi gắp thức ăn phải điều chỉnh đũa ra làm sao để thức ăn không rơi vãi. Lúc dọn cơm, một động tác mà mình thường phải làm đó là, so đũa. Đã thành thói quen nhưng khi nói ra thì dài dòng, không phải nhà nào cũng có đũa mun đồng đều, nhà mình không được vậy, có que dài, que ngắn, đủ loại hoa văn. Khi so đũa, cầm nắm đũa phải cầm ngang, tuyệt không được cầm phía trên đầu đũa vì đó là phần tiếp xúc giữa thức ăn và miệng người ăn ( trong tác phẩm cũng có nói), khi quan sát chọn được 1 cặp thì nắm đôi đũa từ giữa, bốc ra, gác tạm lên đĩa thức ăn hoặc lên bát.Trước khi ăn, ngồi vào mâm phải mời đầy đủ, cấm bỏ sót, không biết tên thì nên để ý cách xưng hô mà gọi bác, cô, chú,...rồi mới được cầm đũa lên ăn.Khi ngồi gần nồi cơm, ai yêu cầu xới thêm, phải nhận bát bằng 2 tay và chỉ được đỡ phần trôn chén, không chạm vào miệng chén, xúc (bới) cơm phải tơi và bằng mặt, không được có ngọn ( nghĩa là cơm vun lên quá chén). Ăn với gia đình cũng không được mút đũa, thọc đũa vào nồi canh, không được húp canh bằng thìa múc canh chung. Là thế nhưng mình rất tự hào khi gia đình có truyền thống giữ nếp sống ngày xưa như vậy, và những phong tục như thế thì còn rất rất nhiều gia đình vẫn đang tiếp tục phát huy và truyền lại cho con cháu.

Tác phẩm đã cho mình thêm hiểu biết và nắm rõ thế nào là cỗ, thế nào là tiệc. Hai từ “cỗ”, “tiệc” thoạt nghe có vẻ giống nhau, chỉ là từ miền Bắc và từ miền Nam. Nhưng, Băng Sơn đã đính chính lại, từ “cỗ” được dùng cho đám ma, đám giỗ, liên quan đến việc thờ cúng trước khi ăn và từ “mâm cỗ” cũng khiến cho chúng ta hiểu rằng ăn “cỗ” là phải ngồi trên một tấm chiếu, một mâm chỉ có 4-5 người. Còn “tiệc” thì nghe âm tiết có vẻ vui và nhẹ nhàng hơn từ “cỗ”, tiệc là ăn nhà hàng, sang trọng, tiệc cưới, tiệc sinh nhật chẳng mấy khi nghe cỗ cưới, cỗ sinh nhật cả. Ăn tiệc thì có thể ngồi bàn cao, một bàn có khi gần chục người, đặc biệt là tiệc cưới, nhiều khi chả quen biết thì mà cũng ngồi, không ai mở miệng vài câu xã giao, có người lại “nhiệt tình” quá, gắp thức ăn cho mình, lỡ có món mình không thích, cứ gắp, thế là hoá ra phiền hơn là vui. Tiệc thì có dính dáng đến món Tây, còn Cỗ thì chỉ đơn thuần là con gà, xôi đỗ xanh, rượu, gia đình nào khá giả thì còn thêm ít lòng lợn, tiết canh cho các ông nhắm rượu, hầu chuyện gia chủ và bàn chuyện thiên hạ cho thêm phần sôi nổi ( với tiệc thì chắc là mấy ông say xỉn leo lên hát karaoke). Có một điểm khác biệt nữa mà tác phẩm đề cập là trẻ em, trong các bữa cỗ trẻ em có hẳn 1 bàn riêng, thoải mái nô đùa, rong chơi, có người còn thương, cho lát giò, nắm xôi đậu, trẻ em tiệc thì sao? Chẳng phải bị bắt ngồi một chỗ, đi chơi lung tung lại bị người xung quanh la mắng đấy thôi.

Ăn quà Hà Nội cũng rất nhiều điều thú vị, qua tác phẩm bạn sẽ biết thêm một số điều rất hay và bổ ích. Chẳng hạn như câu chuyện về cái kiêu căng của một ông lão bán mì hoành thánh. Một ông già tầm 60-70 tuổi đẩy chiếc xe bán mì hoành thánh, quà của ông ngon lắm, ngon hơn hết thảy các xe và các hàng quán khác, nhưng ông bán đắt, đắt ghê gớm, người ta bán 3 hào 1 bát, ông phải 5 hào, 4 hào 8 xu cũng không. Mà nhất là ông không bao giờ để ghế, bàn cho khách ngồi ăn, ai ăn tự lấy bát ra mà mua, ăn xong tự rửa lấy. Thời thế đổi thay, người ta tăng giá, ông cũng vậy, người ta 3 đồng, ông lấy 5 đồng. Bát mì của ông đặc biệt hơn, vì nó ngọt nước xương hầm, một ít nấm và thảo quả, nấu theo kiểu người gốc Trung Hoa. Sợi mì được kéo dài, vàng ươm nhờ lòng đỏ trứng gà, viên hoành thánh cũng to, xuề xoà, nặng cả thìa khi múc, bên trong là cả một con tôm và ít thịt bằm, ăn lấy no là chính, nhưng có khi đến 2-3 bát mới no, không phải vì mì ít, mà do nó ngon quá ăn một bát chả thấy sướng. Về sau ông mướn một anh bán thay, nhưng ông vẫn đứng bếp, anh giúp việc được lệnh :” Người ta có kêu bưng hộ, cấm tuyệt anh đi bưng đấy, cứ ngồi một chỗ cho tôi, ai ăn hãy múc”. Từ một bài tính nhẩm của tác giả, một ngày ít ra ông cũng bán được ngót nghét 20 bát ( là ít đấy), mỗi bát 5 đồng, vị chi là 100 đồng, trả công anh nọ là 3 đồng ngày, một tháng ông kiếm được 400 đồng, trả công 90 đồng, còn 310 đồng, thời ấy, một tháng kiếm 310 đồng còn hơn lương của 4 ông bác sĩ tỉnh gộp lại, anh nọ cũng kiếm được 90 đồng một tháng, khéo bỏ cả học để đi làm cho ông già gốc Hoa suốt đời vì cái mức lương ấy hoạ may là một ông kế toán huyện ăn đút lót đến 2-3 tháng mới kiếm đc từng ấy.

Các tin khác

Hiểu Thêm Về Nước

29-06-2015

Lượng nước trung bình trong cơ thể con người chiếm khoảng từ 50% đến 75% trên tổng các bộ phận cấu thành; thành phần cấu tạo của chúng ta phần nhiều phụ thuộc vào khối lượng và chất lượng của nước trong cơ thể. Nước là một trong những yếu tố quan trọng nhất ...

Xem thêm

Tìm lại tác giả phù điêu chợ Bến Thành

08-12-2015

Nằm ở trung tâm thành phố chợ Bến Thành đã trở nên quá quen thuộc với mỗi người dân Sài Gòn, cũng như đối với du khách trong và ngoài nước. Theo Quen thuộc là vậy, có thể nhiều người quan sát thấy những bức phù điêu trang trí chợ Bến Thành với hình con bò, con cá ...

Xem thêm

Thăm làng triệu phú ốc hương, doanh thu hơn 18 tỷ đồng/năm

12-05-2018

Hơn một thập kỷ bám con tôm sú làm ăn những mong kiếm đồng ra đồng vào trang trải cuộc sống. Đổi lại, thứ mà hơn chục hộ dân xã Cẩm Lĩnh, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) nhận được là cục nợ lên đến hàng trăm ...

Xem thêm

Tổng quan về trí tuệ nhân tạo AI

17-05-2023

Trong khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo hay AI (tiếng Anh: artificial intelligence), đôi khi được gọi là trí thông minh nhân tạo, là trí thông minh được thể hiện bằng máy móc, trái ngược với trí thông minh tự nhiên của con người. Thông thường, thuật ngữ "trí tuệ nhân tạo" ...

Xem thêm

Bánh đúc, món ăn dân dã của Người Hà Nội

12-06-2015

Bánh đúc, món ăn dân dã của Người Hà Nội. Có thể nói, bánh đúc là một món quà dân dã và rẻ nhất trong số các loại quà quê, vì chỉ với dăm ba nghìn là đã có thể no bụng. Tuy nhiên, công sức bỏ ra để làm được một tấm bánh đúc lại không hề ít chút nào.

Xem thêm

Trận Mưa Trái Mùa

12-06-2015

Chiều nay, một cơn mưa lớn chợt đổ xuống Saigon. Mưa xối xả, trời đen nghịt như không còn thấy ngày mai

Xem thêm

Danh mục liên quan

Nấm linh chi nâu núi đá Hàn Quốc

Liên Hệ

Kết nối với chúng tôi

Facebook