Nguồn gốc áo Bà Ba

Thứ 5 - 07-01-2016

Hình ảnh người nữ mặc áo bà ba, đội nón lá với khăn rằn là nét đặc trưng quen thuộc của phụ nữ Nam bộ. Ai cũng biết khăn rằn có nguồn gốc từ Campuchia, còn nón lá đã được chạm khắc trên trống đồng Đông Sơn, Ngọc Lũ… từ 2,500 – 3,000 năm qua (loại nón này còn được tìm thấy trong một số nền văn hóa ở châu Á với tên gọi khác nhau). Riêng áo bà ba thì có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của nó. Chúng tôi xin giới thiệu hai quan điểm được nhiều người đồng tình nhất hiện nay.

Áo bà ba xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ 19, được Trương Vĩnh Ký cách tân từ áo của người dân đảo Pénang, Malaysia (người Malaysia gốc Hoa) cho phù hợp với người Việt.

Theo nhà văn Sơn Nam, “Bà Ba là người Mã Lai lai Trung Hoa. Chiếc áo bà ba mà người miền Nam ưa thích, vạt ngắn không bâu chính là kiểu áo của người Bà Ba.” (Wikipedia tiếng Việt).

Hai giả thuyết trên có chỗ cần xem lại sau:

Chi tiết “áo do Trương Vĩnh Ký cách tân” có thể là sai, bởi vì trong Từ điển Pháp Việt (Dictionnaire Francais-Annamite, NXB Sài Gòn 1937) của Trương Vĩnh Ký, tác giả không hề nhắc đến “áo bà ba”, như vậy làm sao do Trương Vĩnh Ký cách tân được.

Quan điểm của nhà văn Sơn Nam có chỗ chưa đúng, bởi vì không có sắc tộc nào được gọi là người Bà Ba với nghĩa “người Mã Lai lai Trung Hoa.” Trên thực tế, chỉ có người Peranakan (Trong tiếng Malaysia và Indonesia, chữ Peranakan đều có nghĩa đen là “hậu duệ.” Khái niệm người Peranakan có nghĩa là “hậu duệ của những người Trung Quốc đến định cư ở những vùng thuộc địa của Anh quốc ở Đông Nam Á.”), thường được gọi là Peranakan Chinese hay Baba-Nyonya, là hậu duệ của những người Trung Quốc nhập cư vào Malaysia từ thế kỷ 15 đến 17.

Chữ “Bà Ba” rất có thể xuất phát từ chữ “baba” (“Baba” có nguồn gốc từ ngôn ngữ Hindustani, nhóm ngôn ngữ và thổ ngữ Ấn Độ, kể cả tiếng Urdu và Hindi.) trong ngôn ngữ Malaysia – một chữ vay mượn từ ngôn ngữ Ba Tư, nhưng đây là chữ dùng để gọi “người đàn ông, ông nội, ông lão, ngài,” nghĩa là dùng để chỉ nam giới chứ không phải một sắc tộc.

Từ ghép “Baba-Nyonya” cũng không phải dùng để chỉ người Bà Ba. Đây là từ dùng để gọi chung cho người Peranakan trong tiếng Malaysia (và cả tiếng Indonesia nữa). “Baba” dùng để chỉ “đàn ông,” còn Nyonya dùng để gọi “đàn bà” ở đảo Penang thời Malaysia còn là thuộc địa của Anh quốc.

Ở Malaysia, phụ nữ Peranakan có loại áo cánh khá giống với áo bà ba, gọi là “kebaya.” Ở Indonesia, người Peranakan cũng có loại áo gần giống với áo bà ba, gọi là kebaya encim (encim có nghĩa là “phụ nữ” trong tiếng Indonesia).

Tóm lại, trong những thế kỷ trước, áo bà ba đã xuất hiện ở Việt Nam. Thông qua việc buôn bán, người Việt Nam có thể đã giao lưu văn hóa với người Peranakan, cách tân kiểu áo của họ để có được “áo bà ba.”

Cái từ “bà ba” có thể có nguồn gốc từ chữ “baba” trong từ ghép Baba-Nyonya, tuy nhiên, xin nhắc lại: “bà ba không có nghĩa là người Bà Ba” như nhà văn Sơn Nam đã khẳng định.

Culture Magazine

Các tin khác

PHẢI ĐỌC 7 hoạt động nguy hiểm ngay sau bữa ăn

20-02-2016

Để tránh những tổn hại cho dạ dày và sức khoẻ, sau đây là 7 thói quen hành động nguy hiểm ngay sau bữa ăn bạn phải đọc và biết.

Xem thêm

Ngành bông Việt Nam năm 2017

04-03-2019

Xem thêm

Giảm Cân Hay Giảm Mỡ Cơ Thể?

03-06-2015

Giảm cân là một trong những chủ đề nóng hơn bao giờ hết. Hiện nay hầu hết mọi người đều cố gắng để giảm cân. Nhưng sự khác biệt giữa việc giảm cân & giảm béo là gì? Đa số mọi người thường hay sử dụng hai thuật ngữ này để thay thế cho nhau. Bài viết sau đây ...

Xem thêm

Nụ hôn lãng mạn cho mùa Liên Hoan Cannes 2018

10-05-2018

Trước giờ khai mạc Liên Hoan Điện Ảnh Quốc Tế Cannes lần thứ 71 mở ra từ ngày 8 đến 19/05/2018, ba điểm trong ngày được mọi người chú ý : thành phần ban giám khảo, bộ phim khai mạc liên hoan - một trong số 21 tác phẩm tranh Cành ...

Xem thêm

Vuitton đặt tên phu nhân Macron cho túi xách?

10-06-2017

Kể từ khi ông Emmanuel Macron nhậm chức tổng thống Pháp, đệ nhất phu nhân Brigitte Macron đã trở thành điểm nhắm của giới phóng viên săn ảnh và đặc biệt hơn nữa là các nhà nhiếp ảnh chuyên làm việc cho các ...

Xem thêm

7 mẹo giúp bạn giữ dáng trong kì nghỉ lễ

12-01-2016

Cuộc sống sẽ dễ dàng hơn nếu không có quá nhiều ngày lễ dồn vào cùng một khoảng thời gian ngắn như vậy! (rồi tiệc công ty, tất niên, hội họp bạn bè, quà cáp…). Dĩ nhiên là không hội hè nào hoàn hảo được nếu thiếu các món ăn ngon lành, những món tráng miệng béo ...

Xem thêm

Danh mục liên quan

Nấm Linh chi đỏ hảo hạng đóng khay Hàn Quốc (Phellinus linteus)

Liên Hệ

Kết nối với chúng tôi

Facebook

Nguồn gốc áo Bà Ba